پوکی استخوان چیست و علائم آن در زنان، مردان و سلامندان کدامند ؟

پوکی استخوان با ضعیف کردن استخوان‌ها، آن‌ها را در معرض شکستگی ناگهانی قرار می‌دهند. از طرف دیگر با کاهش استحکام استخوان، در اثر وارد شدن حرکات یا فشارهایی مانند خم شدن، زمین خوردن آهسته و سرفه که در حالت عادی مشکلی ایجاد نمی‌کنند، شکستگی به وجود می‌‌آید. در ادامه هرآنچه که باید درمورد این بیماری بدانید، ذکر شده است. پس برای کسب اطلاعات بیشتر، ادامه مطلب را از دست ندهید.

پوکی استخوان چگونه اتفاق می‌افتد؟

بیماری استئوپروز به معنای کاهش تراکم استخوان یا به تعبیری متخلخل شدن استخوان است. در صورت ابتلا به این بیماری، استخوانهای بدن به ویژه در نواحی مانند ستون فقرات، دنده‌ها، لگن و مچ دست بیشتر در معرض خطر هستند. استخوان بافتی زنده است که همواره در حال جایگزین شدن و تجزیه است. به همین علت بدن همواره یکپارچگی، ساختار و تراکم استخوان‌ها را حفظ می‌کند.

درصورتی‌که میان تجزیه استخوان‌های قدیمی و تشکیل استخوان‌های جدید، تعادل نباشد، یا تجزیه استخوان از جایگزینی آن پیشی بگیرد، بیماری پوکی استخوان ایجاد می‌شود.

علائم پوکی استخوان چیست؟

سرعت پیشرفت این بیماری کند است و اکثر افراد تا مدت‌ها بعد از مبتلا شدن به بیماری، متوجه آن نخواهند شد. به بیان دیگر بسیاری از افراد تنها پس از ایجاد شکستگی، متوجه این بیماری خواهند شد. به‌طورکلی علائم بیماری استئوپروز در مردان و زنان به یک شکل خواهد بود که به شرح زیر هستند:

کاهش قد با گذشت زمان
خمیده شدن قامت
کمردرد به علت خوابیدن و یا شکستگی مهره‌ها روی یکدیگر
شکستن استخوان‌ها به سادگی و راحت‌تر از حالت عادی

کمردرد یکی از علائم شایع در افراد دارای پوکی استخوان است

علائم پوکی استخوان در زنان چیست؟

از علائم دیگری که در صورت بروز این بیماری در زنان باید مورد توجه قرار گیرد، شکننده‌شدن ناخن و عقب‌نشینی لثه است. به بیان دیگر این علائم در مراحل اولیه بیماری و به‌ویژه در خانم‌ها بروز پیدا می‌کند. لازم به ذکر است که زنان بیشتر از مردان دچار پوکی استخوان می‌شوند.

علائم پوکی استخوان در مردان چیست؟

همانگونه که در قسمت‌های قبل ذکر شد، علائم بیماری استئوپروز در مردان و زنان تقریباً یکسان است که این علائم را نام بردیم.

علائم پوکی استخوان در سالمندان چیست؟

معمولاً پوکی استخوان در مراحل اولیه خود، هیچ نشانه‌ای ندارد، اما با پیشرفت این بیماری احتمال بروز نشانه‌های زیر در سالمندان وجود دارد:

انحنای ستون فقرات
کاهش قد به‌طورمعمول تا 15 سانتی‌متر
ایجاد حساسیت یا درد استخوانی
گردن درد یا کمردرد به علت ایجاد شکستگی در استخوان ستون فقرات
ایجاد حالت خمیده ستون فقرات به نام کیفوز (در برخی از موارد آن را قوز می‌نامند)
ایجاد تغییراتی در شکل و وضعیت بدن

به‌طورکلی احتمال دارد بدون داشتن هیچ علائمی ستون فقرات شما دچار شکستگی شود. از سوی دیگر در افرادی که قد آنها کوتاه است، احتمال افزایش انحنای ستون فقرات وجود دارد. در این حالت متوجه خواهند شد که لباس‌هایشان به شکل عادی به روی بدنشان نمی‌نشیند. همچنین اگر کمردردی بیش از 2 هفته داشتید، ممکن است استخوان ستون فقرات شکسته باشد.

عوامل مؤثر بر پوکی استخوان چیست؟

عوامل ذکرشده در قسمت زیر احتمال ابتلا به بیماری استئوپروز را افزایش می‌دهند:

جنسیت
مصرف الکل و دخانیات
داشتن رژیم غذایی نامناسب
داشتن سابقه ابتلا به بیماری استئوپروز در بستگان نزدیک
مصرف طولانی مدت برخی از داروها مانند کورتون ها
عدم انجام فعالیت‌های بدنی و ورزش
عوامل ارثی و نژادی مانند نژاد آسیایی و داشتن مو و پوست روشن
داشتن جثه کوچک

علائم ابتلا به بیماری پوکی استخوان در سالمندان کدامند ؟

روش تشخیص پوکی استخوان چیست؟

به‌طورکلی 3 روش اصلی برای تشخیص این بیماری وجود دارد که شامل تکنیک‌های عکس برداری، اندازه‌گیری فاکتورهای بیوشیمی خون و بیوپسی استخوان می‌شود. باتوجه‌به تحقیقات صورت‌گرفته دقیق‌ترین روش تشخیص این بیماری، اندازه‌گیری تراکم استخوانی است.

بیماری‌هایی که باعث پوکی استخوان می‌شوند کدامند؟

بیماری‌های زیر باعث بروز بیماری استئوپروز می‌شوند:

پرکاری غدد پاراتیروئید
بیماری سلیاک
بیماری غدد فوق کلیوی
بیماری‌های مزمن کبد و کلیه
انواع سرطان
بیماری‌های تیروئید
بیماری لوپوس
بیماری‌های التهابی روده
آرتریت روماتوئید

چرا پوکی استخوان خطرناک است؟

بیماری استئوپروز، نوعی بیماری جدی و در برخی از موارد کشنده است؛ زیرا احتمال دارد باعث شکستگی لگن در افراد مبتلا شود. حدود 25 درصد از افراد مسن که در اثر این بیماری دچار شکستگی لگن می‌شوند، بین 6 تا 12 ماه اول جان خود را از دست می دهند. به بیان دیگر به علت عوارض ناشی از جراحی تعویض مفصل ران که می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند حمله قلبی، آریتمی قلب، عفونت و پنومونی را افزایش دهد، این اتفاق خواهد افتاد.

آیا پوکی استخوان درد دارد؟

بعد از ابتلا به این بیماری علائم مشخصی وجود ندارد و اکثر بیماران پس از ایجاد شکستگی استخوان متوجه این بیماری می شوند. با این وجود با دردهایی که وجود دارد، امکان پی بردن به بیماری وجود خواهد داشت.
یکی از دردهای رایج در این بیماری، فشردگی مهره‌ها است که در اثر شکستگی ستون فقرات احساس می‌شود. دردهایی مانند احساس درد شدید در ناحیه پشت در زمان راه رفتن و یا ایستادن، دردهای ناشی از خم شدن یا چرخیدن و درنهایت دردهایی که با دراز کشیدن خوب می‌شوند نیز می‌تواند ناشی از پوکی استخوان باشد.

برای درمان پوکی استخوان چی بخوریم؟

داشتن تغذیه مناسب در زمان میانسالی و جوانی تأثیر زیادی در کاهش خطر ابتلا به این بیماری را دارد، اما خوردن مواد غذایی زیر به پیشگیری و درمان آن کمک می‌کند:

کلسیم

این ماده به عنوان یکی از ضروری‌ترین مواد معدنی برای حفظ سلامت استخوان شناخته می‌شود. افراد بالای 19 سال به میزان 1000 میلی‌گرم کلسیم در روز و همچنین زنان بالای 51 سال و تمامی افراد بالای 71 سال به میزان 1200 میلی‌گرم در طول روز نیاز خواهند داشت. این ماده مهم را می‌توان از منابع غذایی مانند ماهی قزل‌آلا و ماهی سالمون، شیر، ماست، غلات غنی‌شده، پنیر و سبزیجات دارای برگ سبز مانند انواع کلم به دست آورد.

ویتامین D

ویتامین D را باید به منظور جذب کلسیم به صورت منظم مصرف کرد. این ویتامین با مصرف جگر، ماهی های آب شور و در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید به بدن می‌رسد. به منظور حفظ سلامت استخوان بهتر است افراد در سن 51 تا 70 سالگی از طریق مصرف مکمل و یا غذا، این ویتامین را دریافت کنند.

پروتئین
پروتئین نیز یکی از مواد ضروری برای حفظ سلامت استخوان به شمار می‌آید که اکثر افراد به‌وسیله مصرف موادغذایی به میزان بسیاری دریافت می‌کنند. از سوی دیگر افراد وگان و گیاهخوار از طریق مصرف دانه‌ها، آجیل، سویا و حبوبات می‌توانند پروتئین موردنیاز خود را دریافت کنند. لازم به ذکر است که در افراد مسنی که به هر دلیلی، پروتئین جذب نمی‌شود، مصرف مکمل پیشنهاد می‌شود.
از سوی دیگر مصرف منیزیم، زینک (روی) و ویتامین K2 نیز برای سلامت استخوان گزینه‌های مناسبی هستند.

آیا پوکی استخوان درمان دارد؟

بیماری استئوپروز با روش‌هایی مانند ورزش، مصرف مکمل غذایی و دارو درمان خواهد شد :

دارو درمانی در بیماری پوکی استخوان

دارو درمانی به شرح زیر است:

هورمون درمانی و درمان‌های مرتبط با هورمون (به ویژه در خانم های یائسه)
مصرف بیس‌فسفونات‌ها
داروی کلسی تونین
داروهای بیولوژیک

تاثیر مصرف مکمل‌های غذایی در بهبود پوکی استخوان

همانگونه که در قسمت‌های بالاتر ذکر شد، مکمل‌های غذایی نیز شامل مصرف کلسیم، ویتامین D، پروتئین، منیزیم، زینک، ویتامین K2 و موارد دیگر می‌شود. پس رعایت رژیم غذایی مناسب تأثیر بسزایی در درمان این بیماری خواهد داشت.

همراه نمودن ویتامین K2 با ویتامین د برای پیشگیری و بهبود پوکی استخوان؟

ویتامین K2 از جمله ویتامین های محلول در چربی است که بر خلاف ویتامین K1، تنها تحقیقات سال های اخیر برخی از نقش های مهم آن را آشکار ساخته است.
نقش مهم ویتامین K1 ساخت فاکتورهای انعقادی است و کمبود در ویتامین K1 از طریق اختلال در ساخت فاکتورهای انعقادی موجب اختلالات انعقادی خونریزی دهنده می شود. ویتامین K1 در سبزیجات دارای برگ سبز مانند کلم و کاهو و …به وفور یافت می شود و در افراد دارای تغذیه نرمال کمبود آن نادر است.
ویتامین K2 بر خلاف ویتامین K1 در سبزیجات دارای برگ سبز فراوان نیست بلکه عمدتا در غذاهایی که پروسه تخمیری را طی کرده اند مانند پنیر یافت می شود. همچنین میکروب های موجود در دستگاه گوارش می توانند با تبدیل ویتامین K1 به ویتامین K2 در تامین ویتامین K2 مورد نیاز بدن نقش داشته باشند.
ویتامین K2 دارای نقش مهمی در استحکام استخوان ها و دندان هاست. در واقع به مصرف رسیدن کلسیم برای ساخت استخوان مستلزم برداشت کلسیم از خون و به مصرف رسیدن آن در استخوان است و این نقش به عهده ویتامین K2 است.
مصرف بیش از حد کلسیم یعنی مصرف کلسیم در مقادیر بیش از نیاز روزانه که بسته به سن و جنس و شرایط افراد البته متفاوت است، خطرناک و موجب افزایش ریسک بروز مشکلات قلبی-عروقی است. در واقع کلسیم مازاد ممکن است در رگ ها رسوب نماید و موجب سخت و سفت شدن عروق و به اصطلاح پزشکی موجب تشدید مشکلات آترواسکلروتیک و افزایش ریسک بروز سکته قلبی شود.
مشخص شده ویتامین K2 با نقشی که در برداشت کلسیم از خون و به مصرف رسیدن آن برای ساخت استخوان دارد از این عارضه جلوگیری می نماید.
در شرایط کمبود ویتامین K2، کلسیم به جز کاربرد در ساخت و افزایش تراکم استخوان چنانکه گفته شد ممکن است در عروق رسوب نماید و موجب افزایش مشکلات عروقی و ریسک بروز سکته قلبی گردد.
با توجه به جمیع این موارد در سالهای اخیر اقدام به همراه نمودن ویتامین K با ویتامین د در مکمل ها نموده اند. این همراهی موجب اثر بخشی بیشتر ویتامین د در افزایش تراکم استخوان و از سوی دیگر موجب کاهش عوارض جانبی احتمالی ناشی از کلسیم و ویتامین د می شود.