نیاز به مکمل کلاژن زمانی احساس می‌شود که قدرت کلاژن سازی بدن ما تحت تأثیر سبک زندگی، شرایط آب و هوایی و افزایش سن کاهش می‌یابد.
افزایش سن یک فرآیند طبیعی است که در هر فردی منجر به کاهش تولید کلاژن می‌شود. پس از 20 سالگی، در بدن همه ی انسان ها به طور متوسط بین ۱ تا ۲ درصد، کاهش تولید کلاژن در سال مشاهده می‌شود. در سن ۴۰ سالگی، ۱۰ تا ۲۰ درصد از کلاژن بدن ما نسبت به قبل از ۳۰ سالگی از دست می‌رود. این تلفات به طرز گریزناپذیری بخشی از طبیعت انسان است.
کلاژن چیست؟
پروتئین کلاژن برای برآورده کردن نیازهای ساختاری در بافت‌ها و اندام‌ها بسیار مهم است. به همین دلیل سنتز کلاژن کافی و مصرف کافی از آن به شکل خوراکی برای سلامتی از اهمیت بالایی برخوردار است.
کلاژن در ساختار استخوانها، پوست، ماهیچه‌ها و بسیاری از بافت‌ها و اندام‌های بدن انسان نقش دارد. پروتئین کلاژن، یک پروتئین ساختاری است که تقریباً یک سوم کل پروتئین بدن را تشکیل می‌دهد. کلاژن که در ساختار بافت همبند به وفور یافت می‌شود، سلول‌ها و بافت‌ها را قادر می‌سازد به یکدیگر متصل شده و در کنار هم نگه داشته شوند.
تولید کلاژن سنتز شده توسط بدن را می‌توان با مصرف مقادیر کافی از برخی غذاها افزایش داد. غذاهایی که تولید کلاژن را افزایش می‌دهند و حاوی کلاژن هستند عبارتند از سفیده تخم مرغ، پوست مرغ، ماهی، چای سفید و… .
چرا کلاژن مهم است و انواع آن؟
سوال دیگری که بسیاری از افراد در مورد مکمل کلاژن دارند این است که چرا کلاژن مهم است؟ انواع مختلفی از پروتئین‌های کلاژن در بدن وجود دارد. اساسی‌ترین وظیفه آنها ایجاد ساختار طبیعی بدن با چینش بافت همبند است. با این حال، انواع کلاژن عملکردی متفاوت نسبت به یکدیگر دارند. اساساً ۴ نوع مختلف کلاژن، رایج‌ترین مولکولهای کلاژن در بدن را تشکیل می‌دهند.
به نقش هریک از ۴ کلاژن در بدن توجه کنید تا فایده مکمل کلاژن و خواص آنها را بهتر بشناسید.
· نوع ۱: تقریباً ۹۰ درصد کلاژن بدن از پروتئین‌های کلاژن نوع ۱ تشکیل شده است. آنها از فیبرهای کلاژن فشرده تشکیل شده‌اند و به مقدار قابل توجهی در ساختار استخوانها، ماهیچه‌ها، دندان‌ها، پوست، تاندون‌ها، عروق، اندام‌ها، استخوانها و غضروفها نقش دارند.
· نوع ۲: پروتئین‌های کلاژن نوع ۲ از الیافی تشکیل شده‌اند که نسبت به کلاژن نوع ۱ از یکدیگر پراکنده ترند. آنها عموماً در غضروف‌های الاستیک موجود در مفاصل قرار دارند.
· نوع ۳: کلاژن نوع ۳ در ساختار اندام‌ها، عروق و ماهیچه‌ها فراوان است. علاوه بر نوع ۱، در ساختار استخوانها هم یافت می‌شود.
· نوع ۴: نوعی کلاژن است که در لایه‌های پوست یافت می شود. .
انواع کلاژن ذکر شده در بالا، چهار نوع اصلی هستند که بیشتر در بدن یافت می‌شوند. با این حال انواع کلاژن به این موارد محدود نمی‌شود و تصور می‌شود که در مجموع حداقل ۱۶ نوع کلاژن مختلف وجود دارد.
کلاژن علاوه بر داشتن وظایف مهم در ساختار استخوانی و عضلانی، وظایف مهمی در حفظ ساختار الاستیک پوست، بازسازی پوست و التیام زخم‌ها دارد. علاوه بر این، یک پوشش محافظ در اطراف اندام‌های حساس مانند کلیه‌ها تشکیل می‌دهد. با افزایش سن، سنتز کلاژن در بدن کاهش می‌یابد.
به همین دلیل مشکلات پوستی مانند چین و چروک ایجاد می‌شود، خاصیت ارتجاعی پوست کاهش می‌یابد و احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند آرتروز افزایش می‌یابد. علاوه بر این، کاهش قابل توجه تولید کلاژن در زنان یائسه رخ می‌دهد.
بهترین مکمل کلاژن کدامست؟
استفاده از کلاژن برای سلامتی مهم است ولی انتخاب بهترین مکمل کلاژن نکته مهم‌تری است. کلاژن یک پروتئین با وزن مولکولی بالا است. هنگام مصرف باید برخی از خواص را از خود نشان دهد تا از روده‌ها جذب شود و به عنوان یک عنصر ساختمانی در بدن ما استفاده شود. یک مکمل کلاژن خوب ۴ مشخصه مهم دارد.
اولین مورد این است که وزن مولکولی کمی داشته باشد (۱۰۰۰-۳۰۰۰ دالتون). در واقع هیدرولیز شده بودن کلاژن جذب و استفاده از آنرا برای بدن تسهیل می کند.
دوم فناوری و کیفیت تولید است، زیرا کلاژن در قسمت‌های غیر قابل خوردن حیوانات (مانند پوست، غضروف) فراوان است. کیفیت تکنولوژی تصفیه و پردازش، سودمندی کلاژن را تعیین می‌کند.
سوم؛ شواهد علمی از کارآیی برخی انواع کلاژن برای برخی کاربردها بیشتر است. مثلا در مورد اثربخشی کلاژن به دست آمده از منابع دریایی (Marine Collagen) بر پوست وکاهش چین و چروک و بهبود آبرسانی به آن شواهدعلمی بیشتری از مطالعات به دست آمده است، هرچند همین نوع از کلاژن برای کاربردهای استخوانی و مفصلی نیز استفاده می شود. در واقع مکملهای کلاژن به ویژه انواع هیدرولیز شده از آن مواد اولیه یا به تعبیری آجرهای لازم برای ساخت کلاژن را در اختیار بدن قرار می دهند و بدن حسب نیاز با این مواد اولیه که همان اسیدهای امینه مناسب برای ساخت کلاژن هستند، نوع مناسب از کلاژن را برای استفاده در ساختار پوست یا استخوان و مفلاصل می سازد.
نهایتا نوع برند و کیفیت در انتخاب کلاژن مهم است. مارک‌های مختلفی از مکملهای کلاژن وجود دارد،اما برخی از این برندها فاقد خصوصیات اولیه لازم برای یک کلاژن خوب هستند. مثلا در برخی از انواع کلاژن دریایی بو و طعم ماهی به خوبی پوشانده نشده و عملا بسیاری از مصرف کنندگان در استفاده از فرآورده مشکل دارند.قبل از انتخاب وخرید کلاژن و در واقع هزینه برای آن از کیفیت فرآورده اطمینان حاصل کنید. در این خصوص نظر پزشک وداروسازخود را نیز جویاشوید.
آیا مکملهای کلاژن واقعاً مؤثرند؟
مکملهای کلاژن یکی از مکملهای غذایی هستند که در سال‌های اخیر رواج زیادی پیدا کرده اند و انواع مختلفی از آنها در بازار وجود دارد. این مکملها به اشکال مختلفی مانند قرص‌های کلاژن، کلاژن مایع، کلاژن پودری وجود دارند.اما باید توجه داشت که قبل از شروع مصرف مکمل کلاژن با پزشک مربوطه مشورت شود.
مکملهای کلاژن برای طیف گسترده‌ای از کاربردها، از سلامت پوست و مو و کاهش چین و چروک گرفته تا سلامت غضروفها و استخوانهابه کارمی روند. مطالعات انجام شده نسبت به به مزایای مثبت استفاده از کلاژن برای بدن ما نویدبخش بوده اند.
برای بهره مندی از فواید کلاژن باید از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کرد و تغذیه مناسب وهمچنین برخورداری از سطح کافی از فعالیت را به یک سبک زندگی تبدیل نمود. تعیین و اجرای یک برنامه ورزشی منظم و متناسب با سن فرد از تأثیر مثبت کلاژن بر عضلات و استخوانها پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، سبزیجات و میوه‌های تازه حاوی ویتامین C باید به مقدار کافی مصرف شود و استعمال دخانیات و غیره که باعث کمبود کلاژن می‌شود باید قطع شود.
نحوه جذب مکملهای کلاژن
هنگامی که کلاژن از خارج به عنوان مکمل وارد بدن می‌شود، ابتدا به اسیدهای آمینه که واحدهای سازنده دستگاه گوارش هستند تجزیه و به عنوان اسید آمینه با خون مخلوط می‌شود.
همانطور که پیش تر گفته شد، مکمل کلاژن به صورت قرص، کپسول و پودر برای تهیه محلول تولید وعرضه می شوند.برای اینکه محصول کلاژن بیشتر جذب شود، مکملهای حاوی کلاژن پپتید هیدرولیز شده که مولکولهای کلاژنِ آن کمی تکه تکه‌تر و مؤثرتر از کلاژن است، ترجیح داده می‌شوند.
در واقع اسیدهای امینه موجود در کلاژن به صورت واحدهای دی پپتید و تری پپتید جذب خوبی دارند و در کلاژن های هیدرولیز شده ازاین نکته استفاده شده تا به سهولت جذب کلاژن کمک کنند.
همراهی برخی مواد و ویتامین های دیگر با کلاژن اثربخشی آنرا افزایش می دهد. از جمله ویتامین ث که برای ساخت کلاژن ضروری است و خواص آنتی اکسیدانی آن به سلامت پوست کمک می کند. همچنین عنصر روی و ویتامین ای که باز برای ساخت کلاژن ضروری هستند و خواص آنتی اکسیدانی آنها مهم است.
برخی ازتولید کنندگان عصاره بامبو را نیز در فرمولاسیون کلاژن خود وارد کرده اند. بامبو سرشاراز موادمغذی مختلف همچون ویتامین ها ومواد معدنی است. در واقع عصاره بامبو خود به تنهایی یک مولتی ویتامین مینرال با منشاء طبیعی است. هیالورونیک اسید ماده دیگری است که در ساختار پوست وغضروفها حضوردارد و به انعطاف پذیری آنها کمک می کند.
برخی از تولید کنندگان هیالورونیک اسید را نیز در فرمولاسیون کلاژن وارد کرده اند تا به این وسیله به افزایش اثربخشی آن بر پوست ومفاصل کمک کنند. در واقع برخورداری از اجزاء یاد شده برای یک مکمل کلاژن مزیت به حساب می آیند که باید هنگام تهیه مکملهای کلاژن به آنها توجه داشت باشید. برای اینکه مکملهای کلاژن تأثیر بهتری داشته باشند، بهتر است نیم ساعت قبل از غذا یا شب‌ها با معده خالی مصرف شوند. این نکته باعث می شود جذب کلاژن با جذب اسیدهای امینه موجود در پروتئین های غذا رقابت نداشته باشد و جذب کلاژن کاملتر انجام شود.
چه مقدار کلاژن وبرای چه مدت استفاده کنیم؟
دوز روزانه مکمل کلاژن مصرفی بسیار مهم است.اثر بخشی کلاژن در دوزهای روزانه 2 الی 20 گرم بیشترمطالعه شده است. بهتر است کلاژن روزانه به مقدار حداقل 5 الی 10 گرم مورد استفاده قرار گیرد ومصرف فرآورده برای حداقل 2-3 ماه ادامه یابد. مصرف برای دوره های طولانی تر ممکن است اثر بخشی بهتری داشته باشد. استفاده از مکملهای کلاژن بسته به نیاز فرد بعد از 20 تا 30 سالگی قابل توصیه است.
آیا مصرف مکمل کلاژن می‌تواند مضر باشد؟
مکملهای کلاژن به طور کلی بی‌خطر هستند و هیچ عارضه جانبی جدی مرتبط با کلاژن درمانی گزارش نشده است. امروزه اغلب محصولات حاوی کلاژن که مشتق شده از ماهی هستند، توصیه می‌شود. تنها محدودیت مصرف برای این مکملها سابقه حساسیت شناخته شده به غذاهای دریایی است.
این مکملها ممکن است باعث بروز مشکلات خفیف گوارشی شوند که در فرض اخیر برای کاهش بروز عوارض گوارشی می توان آنها را بعد از غذایی مختصر استفاده کرد.
مکملهای کلاژن در عین حال یک منبع باکیفیت برای تامین پروتئین مورد نیاز بدن به حساب می آیند و پروتئین در رژیمهای تنظیم وزن یک رکن مهم از تغذیه هستند. منتها کلاژن علاوه بر تامین پروتئین مورد نیاز بدن فرد را از اثرات مفید آن بر پوست و استخوانها و مفاصل نیز بهره مند می کند.
زنان باردار، شیرده، بیماران دیابتی، مبتلایان بهنارسایی کلیوی وافرادی که به غذاهای دریایی و گوشت مرغ حساسیت دارند لازم است مکملهای کلاژن را فقط با تایید پزشک استفاده کنند.
آیا مکمل کلاژن از غذاهای حاوی آن بهتر است؟
برخی غذاها، به ویژه مغز استخوان و پوست مرغ، حاوی مقدار زیادی کلاژن هستند. با مصرف غذا، کلاژن توسط اسیدهای آمینه در بدن تجزیه شده و جذب می‌شود.
طبق مطالعات انجام شده، کلاژن هیدرولیز شده توسط بدن به میزان ۸۵ درصد جذب می‌شود.توصیه می‌شود از فرم‌های دی پپتیدی یا هیدرولیز شده برای اطمینان از جذب بالا استفاده کنید. بنابراین از آنجایی که مکملهای کلاژن هیدرولیز شده هستند؛ کلاژن آنها تجزیه شده یا (شکسته شده) است جذب بهتر و سریع‌تری را در بدن دارند.
نتیجه گیری
مکمل کلاژن برای جبران کمبود این ماده در بدن استفاده می‌شود. از آنجایی که کلاژن پروتئینی است که در بسیاری از قسمت‌های بدن به ویژه پوست، استخوانها، ماهیچه‌ها، غضروفها و تاندون‌ها یافت می‌شود، به عملکرد سالم این بافت‌ها کمک می‌کند.
مکمل کلاژن معمولاً به صورت پودر برای تهیه محلول، کپسول یا قرص موجود است. فرم های مختلف کلاژن یا پپتید هیدرولیز شده ، برای بهبود کشش پوست، حمایت از سلامت مفاصل، افزایش تراکم استخوان و حفظ توده عضلانی مورد استفاده قرار می گیرد برای استفاده راحت تر برای شما شرکت نوتری پاد محصولات کلاژن خود را در دو محصول کلاژن ساشه پودری و مکمل قرص بلعیدنی کلاژن غنی شده با ویتامین سی در اختیار شما عزیزان برای سهولت در استفاده قرار داده است.