دیابت چیست؟ علائم، علل ابتلا، پیشگیری و درمان

دیابت وضعیتی است که زمانی اتفاق می‌افتد که قند خون (گلوکز) شما بیش از حد بالا باشد. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که پانکراس شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند یا اصلاً تولید نمی‌کند، یا زمانی که بدن شما به درستی به اثرات انسولین پاسخ نمی‌دهد. دیابت افراد در تمام سنین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیشتر انواع دیابت مزمن (طولانی مدت) هستند و همه انواع آن با داروها و یا تغییراتی در سبک زندگی قابل مدیریت و کنترل هستند.

گلوکز (قند) عمدتاً از کربوهیدرات‌های موجود در غذا و نوشیدنی‌های شما می‌آید. گلوکز منبع انرژی اصلی بدن شما است. خون شما گلوکز را به تمام سلول‌های بدن شما حمل می‌کند تا برای تولید انرژی استفاده شود.

هنگامی که گلوکز در جریان خون شما است، برای رسیدن به مقصد نهایی خود به یک “کلید” نیاز دارد. این کلید انسولین (یک هورمون) است. اگر پانکراس شما به اندازه کافی انسولین تولید ‌نکند یا بدن شما به درستی از آن استفاده نکند، گلوکز در جریان خون شما افزایش یافته و باعث افزایش قند خون (هیپرگلیسمی) می‌شود.

با گذشت زمان، داشتن گلوکز خون بالا به طور مداوم می‌تواند مشکلات سلامتی مانند بیماری قلبی عروقی، آسیب عصبی و مشکلات چشمی و آسیب های کلیوی ایجاد کند.

نام دقیقتر دیابت، دیابت ملیتوس است. یک وضعیت دیگر نیز با اصطلاح “دیابت” شناخته می‌شود – دیابت بی‌مزه – اما این دو بیماری کاملا با هم متفاوت هستند. آن‌ها نام “دیابت” را به اشتراک می‌گذارند زیرا هر دو باعث افزایش تشنگی و تکرر ادرار می‌شوند. دیابت بی‌مزه بسیار نادرتر از دیابت ملیتوس است.

انواع دیابت چیست؟

انواع مختلفی از دیابت وجود دارد. رایج‌ترین انواع شامل موارد زیر می‌باشد.

دیابت نوع 2

در این نوع دیابت، بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند و یا سلول‌های بدن شما به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی‌دهند (مقاومت به انسولین). این شایع‌ترین نوع دیابت است. عمدتاً بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما کودکان نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند.

در واقع در سالهای اخیر تغییر سبک زندگی و کم تحرکی و مصرف بیشتر مواد قندی و کالری مازاد موجب شده تا شیوع دیابت نوع 2 در کودکان نسبت به گذشته افزایش یابد. زمینه ژنتیکی در پیدایش دیابت نوع 2 مهمتر از دیابت نوع 1 است. مدیریت دیابت نوع 1 در سالهای اولیه بعد از تشخیص بیماری معمولا با داروهای کاهنده قند خون خوراکی انجام می شود. ولی بسیاری از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 نیزبعد از گذشت سالیان به انسولین نیاز خواهند داشت. حدود 90% از موارد دیابت دیابت نوع 2 هستند.

پیش دیابت

این وضعیت مرحله قبل از دیابت نوع 2 است. سطح گلوکز خون شما بالاتر از حد نرمال است اما به اندازه کافی بالا نیست که به طور رسمی به عنوان دیابت نوع 2 تشخیص داده شود.

دیابت نوع 1

این نوع یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. حدودا فقط 10٪ از افراد مبتلا به دیابت، دیابت نوع 1 دارند. این بیماری معمولاً در کودکان و جوانان تشخیص داده می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. این بیماران معمولا از ابتدای تشخیص برای مدیریت بیماری نیازمند تجویز انسولین هستند.

دیابت بارداری

این نوع از دیابت در برخی افراد در دوران بارداری ایجاد می‌شود. دیابت بارداری معمولاً بعد از بارداری از بین می‌رود. با این حال، اگر شما دیابت بارداری داشته باشید، در آینده در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارید.
سایر انواع دیابت شامل:

دیابت نوع 3c

این نوع دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که پانکراس شما دچار آسیب می‌شود (غیر از آسیب خود ایمنی)، که توانایی آن را در تولید انسولین تحت تاثیر قرار می‌دهد. پانکراتیت، سرطان پانکراس، فیبروز کیستیک و هموکروماتوزیس همگی می‌توانند منجر به آسیب پانکراس شوند که باعث دیابت می‌شود. برداشتن پانکراس (پانکراتکتومی) نیز منجر به دیابت نوع 3c می‌شود.

دیابت خودایمنی نهفته در بزرگسالان (LADA)

مانند دیابت نوع 1، LADA نیز ناشی از واکنش خودایمنی است، اما بسیار کندتر از دیابت نوع 1 توسعه می‌یابد. افرادی که با LADA تشخیص داده می‌شوند معمولاً بالای 30 سال هستند.

سیستم ایمنی قوی می‌تواند در پیشگیری از عوارض بیماری دیابت که اغلب با مشکلات ایمنی مرتبط هستند، مؤثر باشد. به عنوان مثال، بهبود کنترل قند خون و مدیریت بهینه دیابت می‌تواند به عفونت‌های پوستی و دیگر عوارض مرتبط با دیابت کمک کند.

در کل، دیابت نه تنها یک مسئله قندی است بلکه اثرات گسترده‌ای بر سیستم ایمنی دارد. مدیریت موثر دیابت از طریق کنترل قند خون، تغذیه مناسب، ورزش منظم و مشاوره با پزشک می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و کاهش مشکلات مرتبط با آن کمک کند.

دیابت ناپایدار

دیابت ناپایدار نوعی از دیابت نوع 1 است که با اپیزودهای مکرر و شدید قند خون بالا و پایین مشخص می‌شود. این ناپایداری اغلب منجر به بستری شدن در بیمارستان می‌شود. در موارد نادر، ممکن است پیوند پانکراس برای درمان دائمی دیابت ناپایدار ضروری باشد.
دیابت ناشی از استروئید
برخی از افرادی که استروئید مصرف می‌کنند ممکن است به دیابت مبتلا شوند. این به عنوان دیابت ناشی از استروئید شناخته می‌شود و در افرادی که در معرض خطر بالای دیابت نوع 2 هستند شایع‌تر است.

دیابت فیبروز کیستیک

دیابت فیبروز کیستیک شایع‌ترین نوع دیابت در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک است. اگرچه ویژگی‌های هر دو نوع 1 و نوع 2 را دارد، اما یک وضعیت متفاوت است.

دیابت مونوژنیک

دیابت مونوژنیک یک وضعیت نادر است که با دیابت نوع 1 و نوع 2 متفاوت است. این بیماری ناشی از یک جهش در یک ژن است. اگر یکی از والدین این جهش را داشته باشد، فرزندان آن‌ها 50 درصد احتمال دارند که آن را به ارث ببرند. از آنجا که دیابت مونوژنیک بسیار نادر است، افراد اغلب ممکن است به اشتباه تشخیص داده شوند.
در برخی موارد دیابت مونوژنیک، این وضعیت می‌تواند با قرص‌های خاصی مدیریت شود و نیازی به درمان با انسولین ندارد. به همین دلیل، بسیار مهم است که انواع نادر دیابت را درک کرده و به درستی تشخیص دهیم.
(دو نوع دیابت مونوژنیک وجود دارد – نوزادی و دیابت جوانی (MODY)).

دیابت جوانی

دیابت جوانی (MODY) یک نوع نادر از دیابت است که با دیابت نوع 1 و نوع 2 متفاوت است و به شدت در خانواده‌ها دیده می‌شود. دیابت جوانی ناشی از یک جهش (یا تغییر) در یک ژن است. اگر یکی از والدین این جهش ژنی را داشته باشد، هر فرزند آن‌ها 50 درصد احتمال دارد که آن را به ارث ببرد. اگر فرزندی این جهش را به ارث ببرد، معمولاً قبل از 25 سالگی به دیابت جوانی مبتلا می‌شود، بدون توجه به وزن، سبک زندگی، گروه قومی و غیره.

دیابت نوزادی

این یک نوع نادر از دیابت است که در شش ماه اول زندگی رخ می‌دهد. این نیز نوعی از دیابت مونوژنیک است. حدود 50٪ از نوزادان مبتلا به دیابت نوزادی فرم دائمی به نام دیابت نوزادی دائمی دارند. برای نیمی دیگر، وضعیت در عرض چند ماه از شروع ناپدید می‌شود، اما ممکن است در مراحل بعدی زندگی بازگردد. این نوع دیابت به عنوان دیابت نوزادی گذرا شناخته می‌شود.

علائم دیابت چیست؟

علائم کلاسیک دیابت شامل افزایش تشنگی، ادرار مکرر، تمایل زیاد به مصرف غذا هستند. ( به طور ساده پرخوری، پرنوشی و پرادراری) و با طولانی شدن بیماری و زخم‌هایی است که به کندی بهبود می‌یابند.
شدت علائم بسته به نوع دیابت شما می‌تواند متفاوت باشد. این علائم معمولاً در دیابت نوع 1 شدیدتر از دیابت نوع 2 است.
در کل علائم دیابت شامل موارد زیر است:

• افزایش تشنگی (پلی دیپسی) و خشکی دهان
• ادرار مکرر
• خستگی
• تاری دید
• کاهش وزن بی‌دلیل
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها یا پاها
• زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند
• عفونت‌های مکرر پوستی و/یا مخمری واژینال و همچنین عفونت های ادراری

اگر شما یا فرزندتان این علائم را دارید حتما با پزشک در میان بگذارید و مشورت بگیرید. در ادامه به توضیح برخی از این علائم پرداختیم:

زیاد رفتن به دستشویی

هنگامی که قند خون بیشتری وجود داشته باشد، کلیه‌های شما مجبورند بیشتر کار کنند تا از قنداضافی خلاص شوند. کلیه‌ها بیشتر ادرار تولید می‌کنند تا قند اضافی را از بدن خارج کنند. بنابراین، نیاز به استفاده از دستشویی زیاد ممکن است نشانه اولیه‌ای از دیابت باشد.

دهان خشک و تشنگی بیش از اندازه

دهان خشک و تشنگی بیش از اندازه همراه با تکرر ادرار، شاید فکر کنید: “هوا گرم است” یا “من فقط امروز آب کافی مصرف نکردم”. اما اگر این تشنگی مداوم با نیاز مداوم به دستشویی همراه باشد، ممکن است نشان دهنده این باشد که بدن شما انسولین کافی تولید نمی‌کند.

پوست خشک

در دیابت، تعادل رطوبت پوست ممکن است سخت باشد. اگر متوجه شوید که پوست شما خشک شده است، به ویژه پاهای شما، به دنبال دیگر علائم دیابت باشید.
در دیابت ترمیم زخم‌ها و بریدگی‌ها به طولانی مدت می‌انجامد. در صورت مشاهده زخم هایی که بهبود نمی‌یابند مخصوصا در پاها باید به وجود دیابت شک کرد.

قند خون بالا در فرد دیابتی می‌تواند با توانایی بدن برای بهبود زخم ایجاد مزاحمت کند. این ممکن است به ویژه خطرناک باشد اگر شما دیابتی بدون تشخیص داشته باشید، زیرا دیابت می‌تواند به اعصاب آسیب برساند. با اعصاب آسیب دیده، سخت‌تر است که احساس کنید که یک ناحیه از بدن دارای بریدگی، خراش یا زخم است. از آنجا که تشخیص اینکه که شما یک زخم دارید مشکل می‌شود، شما خیلی بیشتر احتمال دارد که یک عفونت را تجربه کنید.

دید بلوری یا مشکلات چشمی

بعضی افراد مشکلی در دید دارند، بنابراین آن‌ها به دکتر چشم مراجعه می‌کنند. پس از یک آزمایش چشم، مشخص می‌شود که این مشکل چشمی نیست و ابهام، از دست دادن بینایی یا دیدن لکه‌های تیره می‌تواند نشانه دیابت باشد.

کاهش وزن

کاهش وزن ناگهانی، به ویژه زمانی که شما سعی در کاهش وزن ندارید، اغلب نشانه از وجود یک مشکل است. البته ممکن است چیز مهمی نباشد، اما این میتواند نشانه‌ای زودهنگام از دیابت باشد.

جزئیات اضافی درباره علائم بر اساس نوع دیابت شامل:

علائم دیابت نوع 1

علائم دیابت نوع 1 می‌تواند به سرعت ایجاد شود (در طی چند هفته یا ماه). ممکن است علائم اضافی‌ای را تجربه کنید که نشانه‌های یک عارضه جدی به نام کتواسیدوز دیابتی (DKA) هستند. DKA یک وضعیت خطرناک است و نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. علائم DKA شامل استفراغ، درد معده، بوی میوه‌ای از دهان و تنفس دشوار است.

علائم دیابت نوع 2 و پیش دیابت

ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید یا ممکن است متوجه آن‌ها نشوید زیرا این علائم به آرامی ایجاد می‌شوند. آزمایش خون روتین ممکن است قبل از اینکه شما علائم را تشخیص دهید، نشان دهد که قند خون شما بالا است. یک علامت ممکن دیگر از پیش دیابت، تیره شدن پوست در بخش‌های خاصی از بدن شما (آکانتوزیس نیگریکانس) است.

علائم دیابت بارداری

شما معمولاً علائم دیابت بارداری را متوجه نخواهید شد. پزشک شما بین هفته‌های 24 تا 28 بارداری شما را برای دیابت بارداری آزمایش خواهد کرد.

علت‌های ایجاد دیابت چیست؟

زیاد بودن گلوکز در جریان خون شما، فارغ از نوع دیابت، باعث این بیماری می‌شود. با این حال، علت اینکه چرا سطح گلوکز خون شما بالاست، بسته به نوع دیابت متفاوت است.

علل دیابت شامل موارد زیر است:

• مقاومت به انسولین: دیابت نوع 2 عمدتاً ناشی از مقاومت به انسولین است. مقاومت به انسولین زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های عضلات، چربی و کبد شما به درستی به انسولین پاسخ نمی‌دهند. چندین عامل و شرایط به درجات مختلفی از مقاومت به انسولین کمک می‌کنند، از جمله چاقی، کمبود فعالیت بدنی، رژیم غذایی، عدم تعادل هورمونی، ژنتیک و برخی داروها.
• بیماری خودایمنی: دیابت نوع 1 و LADA زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن شما به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند.
• عدم تعادل هورمونی: در دوران بارداری، جفت هورمون‌هایی ترشح می‌کند که باعث مقاومت به انسولین می‌شوند. شما ممکن است دیابت بارداری را تجربه کنید اگر پانکراس شما نتواند به اندازه کافی انسولین تولید کند تا بر مقاومت به انسولین غلبه کند. سایر شرایط مرتبط با هورمون‌ها مانند آکرومگالی و سندرم کوشینگ نیز می‌توانند باعث دیابت نوع 2 شوند.
• آسیب به پانکراس: آسیب فیزیکی به پانکراس شما می‌تواند بر توانایی آن در تولید انسولین تاثیر بگذارد و منجر به دیابت نوع 3 شود.
• جهش‌های ژنتیکی: جهش‌های ژنتیکی خاصی می‌توانند باعث دیابت MODY و دیابت نوزادی شوند.
  استفاده طولانی‌مدت از برخی داروها نیز می‌تواند به دیابت نوع 2 منجر شود، از جمله داروهای HIV/AIDS و کورتیکواستروئیدها.

عوارض دیابت چیست؟

دیابت می‌تواند به عوارض حاد (ناگهانی و شدید) و عوارض طولانی‌ مدت منجر شود. اصلی‌ترین علت آن افزایش یا برقراری بلند مدت سطح بالای قند خون است.

وضعیت هیپرگلیسمیک هیپرآزمولار (HHS)

این عارضه اصلی‌ترین اثر را بر افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دارد. زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون شما بسیار بالاست (بیش از 600 میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا mg/dL) و به مدت طولانی، منجر به خشکی شدید و ابهام مغزی می‌شود و درمان فوری پزشکی نیاز دارد.

کتواسیدوز مرتبط با دیابت (DKA)

این عوارض اصلی‌ ترین افراد مبتلا به دیابت نوع 1 یا T1D بدون تشخیص هستند. زمانی رخ می‌دهد که بدن شما به اندازه کافی انسولین ندارد. اگر بدن شما انسولین نداشته باشد، نمی‌تواند گلوکز را برای انرژی استفاده کند، بنابراین به جای آن چربی را تجزیه می‌کند. این فرایند در نهایت موادی به نام کتون‌ها را آزاد می‌کند که باعث اسیدی شدن خون می‌شود. این موجب تنگی نفس، استفراغ و از دست دادن هوشیاری می‌شود.. DKA نیازمند درمان فوری پزشکی است.

کاهش شدید قند خون (هایپوگلیسمی)

هایپوگلیسمی زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون شما به میزانی کاهش می‌یابد که برای شما خطرناک است. هایپوگلیسمی شدید، کاهش بسیار شدید قند خون است. و معمولاً افرادی که دیابت دارند و از انسولین استفاده می‌کنند را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم آن شامل تاری دید یا دوبینی، بی‌ثباتی، گمراهی و صرع می‌شود. درمان آن نیازمند استفاده از گلوکاگون اضطراری و یا مداخله پزشکی است.

علایم دیابت در مردان

برخی از علایم دیابت می‌تواند بیشتر مردان را متأثر کند. علایم و نشانه‌های دیابت در مردان ممکن است شامل ناتوانی جنسی، عفونت‌های تناسلی، کاهش توده عضلانی، و موارد دیگر باشد.
به تخمین انجمن دیابت آمریکا، بین 13.8 تا 17 درصد از مردان در ایالات متحده دیابت دارند.
اما تفاوت‌های اصلی وقوع دیابت در مردان عبارتند از:

ناتوانی جنسی و دیابت

تا 75 درصد از مردان مبتلا به دیابت، در رسیدن به نعوظ یا حفظ نعوظ دشواری دارند. اعصاب و عروق برای فرآیند نعوظ بسیار حیاتی هستند و آسیب به این سیستم‌ها می‌تواند بر کارکرد ناحیه تناسلی مردان تأثیر بگذارد.

عفونت قارچی تناسلی 

مردان ممکن است موارد تکراری از عفونت قارچ تناسلی را تجربه کنند، که یک عفونت قارچیه ترشحی است. اضافه شدن قند در خون باعث ترشح قند در ادرار می‌شود. اما قارچ بر روی قند رشد می‌کند و احتمال بیشتری برای رشد در ناحیه آلت تناسلی مردان مبتلا به دیابت دارد.
علائم عفونت قارچی تناسلی شامل:

• قرمزی، تورم و خارش در اطراف سر آلت تناسلی
• بوی نامطبوع
• ظاهر سفید و گودالی به پوست آلت تناسلی
• درد و ناراحتی در زمان رابطه جنسی

کاهش جرم توده عضلانی در دیابت

سطح بالای قند خون به طور مداوم ممکن است منجر به تجزیه عضلات و چربی برای تأمین انرژی شود.
این مورد در مردان مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر مشاهده می‌شود و باعث کاهش قدرت و ضعف عضلانی می‌شود.

علائم دیابت در زنان

برخی از علائم دیابت برای زنان منحصر به فرد هستند. درک این علائم می‌تواند به شما کمک کند تا دیابت را شناسایی کرده و به موقع برای آن درمان دریافت کنید.

عفونت‌های کاندیدا

هیپرگلیسمی، یعنی سطوح بالای قند خون، می‌تواند رشد قارچ را ایجاد کند.
افزایش نمونه‌ای از مخمر به علت قارچ کاندیدا می‌تواند منجر به عفونت‌های قارچی واژنی یا دهانی شود. این عفونت‌های متداول همچنین به عنوان کاندیدایس شناخته می‌شوند.
هنگامی که یک عفونت در منطقه واژنی توسعه می‌یابد، علائم ممکن است شامل شود:

• خارش واژنی
• ترشح واژنی
• درد در هنگام مقاربت جنسی
• درد و تورم

عفونت‌های قارچی دهانی معمولاً باعث پوشش سفید رنگ روی زبان و داخل دهان (برفک دهان) می‌شود.

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)

عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌ها وارد دستگاه ادراری می‌شوند.
خطر ابتلا به این عفونت‌ها در زنان مبتلا به دیابت بیشتر است. UTI‌ها در این گروه رایج هستند به دلیل اینکه هیپرگلیسمی سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند.
UTI‌ها ممکن است علائم زیر را ایجاد کنند:

• درد در هنگام ادرارکردن
• سوزش در هنگام ادرارکردن
• ادرار خونی یا کدر

اگر این علائم درمان نشوند، خطر ابتلا به عفونت کلیه وجود دارد.

خشکی واژنی

نوروپاتی دیابتیک زمانی اتفاق می‌افتد که سطوح بالای قند خون به اعصاب شما را آسیب می‌زند. این آسیب می‌تواند منجر به لرزش و از دست دادن حس در بخش‌های مختلف بدن شما شود، از جمله:

• دست‌ها
• پاها
  نوروپاتی دیابتیک همچنین ممکن است حس در منطقه واژنی را تحت تأثیر قرار دهد، که می‌تواند منجر به علائمی مانند خشکی واژنی شود.

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)

متخصصان دلیل دقیق سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) را نمی‌دانند.

این ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که یک زن مقدار زیادی از اندروژن‌ها (هورمون‌های مردانه) تولید می‌کند و عوامل خطر خاصی مانند سابقه خانوادگی از PCOS دارد. در یک مطالعه، پژوهشگران متوجه شدند که اندروژن‌های اصلی مرتبط با PCOS تستوسترون و آندروستندیون است.
علائم PCOS شامل:
• پریود نامنظم
• افزایش وزن
• آکنه
• افسردگی
• ناباروری
PCOS همچنین با یک نوع مقاومت در برابر انسولین مرتبط است که باعث افزایش سطوح قند خون و افزایش خطر ابتلا به دیابت می‌شود. مقاومت در برابر انسولین ممکن است یا علامتی از PCOS باشد یا علت آن باشد.

عوامل خطر دیابت و پیش‌دیابت

عوامل خاصی وجود دارد که ممکن است خطر ابتلا به دیابت را برای یک فرد افزایش دهد، از جمله:

• پیری
• فشار خون بالا
• اضافه وزن
• داشتن عضو دیگری از خانواده با تشخیص دیابت
• سابقه دیابت بارداری
• نژادهای با خطر بالا (سرخپوست/سکاندرنا، آسیایی، هیسپانیک/لاتین و سیاه غیر هیسپانیک)

شناختن خطرات دیابت می‌تواند به شما کمک کند تا بهداشت خود را تحت کنترل نگه دارید. پزشکان تشویق می‌کنند هر کسی که در گروه خطر بالا قرار دارد، قبل از ظاهر شدن نشانه‌های دیابت، آزمایش قند خون انجام دهد. از گرفتن این بیماری به صورت زودهنگام بهره‌مند خواهد بود.
پیش‌دیابت معمولاً قبل از تشخیص دیابت رخ می‌دهد. اگر موفق به شناسایی دیابت در این مرحله شوید، به تأخیر انداختن آن یا جلوگیری از آن به طور کامل آسان‌تر خواهد بود.

کنترل یا پیشگیری از دیابت

شما می‌توانید با پذیرش یک سبک زندگی سالم، از بروز دیابت نوع 2 جلوگیری کنید.
برای حفظ سلامت خود مراقب باشید. اگر در خطر ابتلا به دیابت هستید، هر سال یک یا دو بار، اندازه قند خون خود را بررسی کنید.
افزایش فعالیت‌های ورزشی تا 150 دقیقه در هفته یک راه برای حفظ سلامتی است و می‌تواند به جلوگیری یا کنترل دیابت کمک کند.
این به معنای 30 دقیقه فعالیت، یعنی پنج روز در هفته است. علاوه بر این، اگر از وزن ایده‌آل خود بالاتر هستید، از دست دادن 5-7% از وزن بدنتان می‌تواند موثر باشد.

مواد غذایی مناسب برای پیشگیری از دیابت

انتخاب مواد غذایی مناسب می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. مهم است که قبل از ابتلا به دیابت، یک رژیم غذایی متعادل را شروع کنید.

•  سبزیجات حاوی فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها، مواد معدنی، ویتامین‌های A، C و K و پتاسیم هستند. کلم بروکسل، کلم، کلم برگ، اسفناج و کلیفلور می‌توانند سبزیجات خوبی باشند که به رژیم غذایی شما اضافه کنید.
• گوشت‌هایی مانند مرغ بدون پوست، بوقلمون لاغر، ماهی سالمون، راسته گوشت گاو، ماهی تیلاپیا، میگو، خرچنگ، و ماهی‌های دیگر را امتحان کنید.
• میوه‌هایی که غنی از آنتی‌ اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها هستند مانند توت‌فرنگی، توت سیاه، سیب و پرتقال بخورید.
• از نان سفید و بیگل‌ها صرف نظر کنید و به جای آن‌ها از گزینه‌های غلات کامل استفاده کنید. همچنین، برنج قهوه‌ای و کینوا را به عنوان یک جایگزین سالم برای برنج سفید و ماکارونی امتحان کنید.
• برخی مطالعات نشان می‌دهند که دارچین ممکن است به کاهش قند خون و بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.

بهترین مکمل های دارویی برای بیماران دیابتی کدامند؟

مکمل‌های دارویی می‌توانند به کنترل دیابت کمک کنند، اما همیشه باید قبل از مصرف هر مکملی با پزشک مشورت کنید. برخی از مکمل‌های رایج که ممکن است برای بیماران دیابتی مفید باشند عبارتند از:

• کروم: به بهبود کنترل قند خون کمک می‌کند و می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش دهد.
• منیزیم: سطح پایین منیزیم می‌تواند با دیابت نوع 2 مرتبط باشد. مکمل منیزیم ممکن است به بهبود کنترل قند خون کمک کند.
• آلفا لیپوئیک اسید: یک آنتی‌اکسیدان قوی که می‌تواند به کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.
• اُمگا-3 (روغن ماهی): به کاهش التهاب و بهبود سلامت قلب کمک می‌کند، که برای بیماران دیابتی مهم است.
• ویتامین D: سطح پایین ویتامین D با دیابت نوع 2 مرتبط است. مکمل ویتامین D می‌تواند به بهبود کنترل قند خون کمک کند.
• پروبیوتیک‌ها: سلامت روده می‌تواند بر کنترل قند خون تأثیر بگذارد. مصرف مکمل‌ های پروبیوتیک ممکن است به بهبود تعادل باکتری‌های مفید در روده کمک کند.
• فیبر: مکمل‌های فیبری مانند پسیلیوم می‌توانند به کنترل قند خون کمک کنند.
• کوآنزیم Q10: به عنوان یک آنتی‌اکسیدان می‌تواند به بهبود عملکرد میتوکندری‌ها و کاهش استرس اکسیداتیو کمک کند.
• بیوتین: برخی مطالعات نشان می‌دهند که بیوتین ممکن است به بهبود کنترل قند خون کمک کند.
• نوراپاد: قرص نوروبیون حاوی ویتامین B12 ،B6 ، B1 می‌باشد و یک مکمل تقویتی و مناسب برای بیماران دیابتی است.

همچنین باید توجه داشت که بهترین مکمل‌ های دارویی هم نمی‌توانند جایگزین رژیم غذایی متعادل و سالم، ورزش منظم و داروهای تجویز شده توسط پزشک شوند. برای بهترین نتایج، ترکیبی از این عوامل را دنبال کنید و همیشه با پزشک خود مشورت کنید.

چه عواملی بر سطح گلوکز خون و دیابت اثر می‌گذارند؟

در اینجا به بررسی “37 عامل که بر سطح گلوکز خون اثر می‌گذارند” می‌پردازیم. درک این عوامل برای هر کسی اعم از مبتلایان به دیابت تایپ ۱، خانواده و دوستان ما بسیار حیاتی است تا در مورد نحوه تنظیم سطح گلوکز خون اطلاعاتی کاربردی بدست آورند.

1. مقدار کربوهیدرات: درک مصرف کربوهیدرات برای افراد مبتلا به دیابت حائز اهمیت است. کنترل اندازه و یادگیری خواندن برچسب‌های غذایی مهم است. به یاد داشته باشید که توازن کربوهیدرات با دیگر گروه‌های غذایی می‌تواند در به ثبات رساندن سطح گلوکز خون کمک کند.
2. نوع کربوهیدرات: انتخاب کربوهیدرات پیچیده مانند غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات مفید است. این انواع به طور کندتر هضم می‌شوند که از افزایش ناگهانی سطح گلوکز خون جلوگیری می‌کند.
3. چربی: میزان مصرف چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس را محدود کنید، زیرا می‌تواند منجر به مقاومت در برابر انسولین شود. به جای آن، چربی‌های سالم غذایی مانند آووکادو، مغزها و روغن زیتون را انتخاب کنید که برای قلب مفید هستند.
4. پروتئین: منابع پروتئین مانند مرغ، ماهی، توفو یا عدس را در وعده‌های غذایی خود اضافه کنید. پروتئین سطح گلوکز خون را به طور قابل توجهی بالا نمی‌برد و می‌تواند به شما کمک کند تا احساس سیری بیشتری داشته باشید.
5. کافئین: واکنش بدن خود به کافئین را نظارت کنید. برخی افراد مبتلا به دیابت می‌یابند که کافئین منجر به نوسانات سطح گلوکز خون می‌شود. اگر اینطور است، مصرف کافئین خود را کاهش دهید.
6. الکل: مصرف الکل به ویژه با معده خالی می‌تواند باعث هیپوگلیسمی شود. انتخاب میکسرهای کم قند برای جلوگیری از افزایش ناگهانی سطح گلوکز خون را انتخاب کنید.
7. زمان وعده غذایی: وعده‌های غذایی منظم و مصرف میان وعده‌ها می‌تواند از نوسانات سطح گلوکز خون جلوگیری کند. اجتناب از از دست دادن وعده‌های غذایی یا خوردن دیرهنگام در شب مهم است.
8. خشکی و کم آبی بدن (دهیدراتاسیون): مطمئن شوید که در طول روز به اندازه کافی آب می‌نوشید. خشکی کم آبی بدن می‌تواند بر سطح گلوکز خون تاثیر منفی بگذارد.
9. میکروبیوم روده: باکتری‌های مفید روده که به بهبود کنترل سطح گلوکز خون کمک می‌کنند، باور می‌شود که تاثیرگذار هستند. مواد غذایی حاوی پروبیوتیک مانند ماست و مواد غذایی فرمنته را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
10. دوز دارو: همیشه دوز صحیح داروهای خود را مطابق تجویز پزشک خود بگیرید. هر تغییر ممکن است منجر به نوسانات در سطح گلوکز خون شما شود.
11. زمان مصرف دارو: داروهای خود را هر روز در همان زمان مصرف کنید. این روند ثابت در ارتباط با زمان مصرف دارو می‌تواند به طراحی بهتر مدیریت سطح گلوکز خون شما کمک کند.
12. تعاملات دارویی: آگاه باشید که برخی داروها ممکن است با داروهای دیابت شما تعامل داشته باشند و بر سطح گلوکز خون شما تاثیر بگذارند. همیشه به پزشک خود در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاع دهید.
13. مصرف استروئیدها: استروئیدها می‌توانند منجر به افزایش سطح گلوکز خون شوند. اگر به شما استروئید تجویز شده باشد، سطح گلوکز خون خود را به طور دقیق نظارت کنید و هر افزایش طولانی مدت در قند خون را به پزشک خود گزارش دهید.
14. نیاسین (ویتامین B۳): در حالی که نیاسین برای سلامت کلی بسیار مهم است، ممکن است باعث افزایش سطح گلوکز خون شود. اطمینان حاصل کنید که مقدار مناسبی مصرف می‌کنید و اگر مکملی می‌خورید، سطح گلوکز خون خود را نظارت کنید.
15. ورزش سبک: ورزش منظم سبک مانند پیاده روی یا یوگای ملایم می‌تواند به کنترل سطح گلوکز خون کمک کند. سعی کنید هر روز فعالیت داشته باشید، اما به یاد داشته باشید که سطح گلوکز خون خود را قبل، در طول و بعد از ورزش اندازه بگیرید. این مساله در کسانی که انسولین استفاده می کنند بیشتر حایز اهمیت است.
16. ورزش با شدت بالا و متوسط: ورزش برای مدیریت دیابت بسیار مهم است. تمرینات با شدت بالا مانند HIIT می‌توانند حساسیت به انسولین را بهبود بخشند، در حالی که فعالیت‌های معتدل مانند پیاده‌روی سریع به تنظیم سطح گلوکز کمک می‌کنند. با این حال، برای جلوگیری از هیپرگلیسمی یا هیپوگلیسمی، سطح گلوکز خون خود را قبل، در حین و بعد از ورزش نظارت کنید. همیشه قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید، با پزشک خود مشورت کنید.
17. فیتنس/تمرین: سطح کلی فیتنس شما می‌تواند در نحوه استفاده بدن از انسولین تأثیر داشته باشد. ورزش منظم می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد و به مدیریت سطح گلوکز خون کمک کند. با این حال، تمرینات شدید ممکن است باعث افزایش ناگهانی سطح گلوکز خون شود، بنابراین بر سطح گلوکز خود نظارت کنید و مصرف غذا یا دوز انسولین خود را به نیاز تنظیم کنید.
18. نوسانات قند خون طی روز: سطح گلوکز خون می‌تواند در طول روز نوسان کند. نظارت بر سطح گلوکز خون خود در زمان‌های مختلف می‌تواند به شما کمک کند تا الگوهای بدن خود را درک کرده و روال مصرف غذا و داروهای خود را با آن مطابقت دهید.
19. زمان وعده غذایی و انسولین: برای افرادی که انسولین مصرف می‌کنند، هماهنگ کردن وعده‌های غذایی و دوز انسولین بسیار حیاتی است. زمان‌بندی این موضوع به نیازهای خاص شما و نوع انسولینی که استفاده می‌کنید بستگی دارد.
20. کمبود خواب: کمبود خواب می‌تواند به در کاربرد انسولین در بدن شما اختلال ایجاد کند. سعی کنید هر شب حداقل ۷-۹ ساعت بخوابید تا به تنظیم سطح گلوکز خون کمک کنید.
21. استرس و بیماری: استرس و بیماری می‌توانند منجر به افزایش سطح گلوکز خون شوند. به دنبال تکنیک‌های مدیریت استرس باشید که برای شما مؤثر هستند، مانند مدیتیشن یا تمرینات تنفس عمیق، و به یاد داشته باشید که وقتی بیمار هستید، سطح گلوکز خون خود را به دقت نظارت کنید.
22. هیپوگلیسمی اخیر: اگر اخیراً حادثه‌ای از هیپوگلیسمی تجربه کرده‌اید، بدن شما ممکن است هورمون‌هایی را آزاد کند که باعث افزایش سطح گلوکز خون شود. اهمیت دارد که سطح گلوکز خون خود را به دقت نظارت کنید تا از افزایش ناگهانی سطح گلوکز پیشگیری کنید.
23. سطح گلوکز خون در طول خواب: سطح گلوکز خون شبانه ممکن است نوسان کند. در نظر داشته باشید که استفاده از مانیتور گلوکز مداوم می‌تواند به شما کمک کند تا در طول خواب سطح‌ قند خون خود را پایش کنید.
24. پدیده طلوع: این پدیده یک افزایش هورمونی در زمان صبح زود است، که اغلب منجر به افزایش گلوکز خون می‌شود. تنظیم دوز دارو یا مصرف غذایی قبل از خواب می‌تواند به مدیریت این وضعیت کمک کند.
25. لیپودیستروفی: اگر انسولین تزریق می‌کنید، محل‌های تزریق خود را مرتباً تغییر دهید تا از تشکیل بافت ضخیم در نواحی تزریق جلوگیری کنید، زیرا این امر می‌تواند بر میزان جذب انسولین تأثیر بگذارد. وقتی انسولین را همیشه به یک نقطه تزریق کنید، بافت زخیم یا توده‌های چربی (لیپودیستروفی) ممکن است در آن ناحیه ایجاد شوند که باعث کاهش کارایی انسولین می‌شود. به همین دلیل، تغییر مکان تزریق به طور منظم کمک می‌کند تا انسولین به طور یکنواخت در بدن جذب شود و کنترل قند خون بهبود یابد.
26. خودداری از تجویز انسولین درون عضلانی: از تزریق انسولین به عضله خودداری کنید، زیرا ممکن است به طور سریع جذب شود و باعث نوسانات سطح گلوکز خون شود. انسولین را در لایه چربی زیر پوست تزریق کنید.
27. آلرژی‌ها: اگر آلرژی‌های غذایی دارید، مطمئن شوید که از تأثیر مختلف غذاها بر سطح گلوکز خون خود آگاه هستید. همچنین، برخی از آلرژی‌ها می‌توانند باعث افزایش هورمون‌های استرس شده و سبب افزایش سطح گلوکز خون شوند.
28. سطح بالاتر گلوکز خون (گلوکوتوکسیسیتی): سطح بالای گلوکز خون می‌تواند باعث افزایش دیگری در سطح گلوکز خون شود. نظارت منظم می‌تواند به شما کمک کند تا از این افزایش‌ها جلوگیری کنید.
29. دوره‌های قاعدگی (قاعدگی): نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی می‌توانند بر سطح گلوکز خون تأثیر بگذارند. ممکن است نیاز باشد که در این زمان میزان مصرف غذا یا دوز دارو خود را تنظیم کنید.
30. بلوغ: تغییرات هورمونی در طول بلوغ می‌توانند منجر شود مقاومت به انسولین افزایش یابد. نظارت منظم و تنظیم دوز دارو می‌تواند به مدیریت سطح گلوکز خون در این زمان کمک کند.
31. بیماری سلیاک: اگر بیماری سلیاک دارید، رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن مهم است تا از التهاب و جذب نامناسب مواد مغذی که می‌تواند بر کنترل گلوکز خون تأثیر بگذارد، جلوگیری کنید..
32. سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند مقاومت به انسولین را افزایش دهد و منجر به افزایش سطح گلوکز خون شود. قطع سیگار می‌تواند به طور قابل توجهی کنترل گلوکز خون شما را بهبود بخشد.
33. انسولین منقضی شده: همیشه تاریخ انقضای انسولین خود را بررسی کنید. انسولین منقضی شده کمتر موثر است و می‌تواند منجر به افزایش سطح گلوکز خون شود.
34. خواندن نادرست قند خون: به طور منظم دستگاه اندازه گیری قند خون خود را کالیبره کنید و نوارهای تست را برای دقت بررسی کنید تا اطمینان حاصل کنید که اندازه گیری های شما دقیق است.
35. دمای محیط: دماهای بسیار سرد یا گرم می‌توانند بر سطح گلوکز خون شما و چگونگی استفاده بدنتان از انسولین تأثیر بگذارند. در صورت امکان سعی کنید در محیطی با دمای معتدل بمانید.
36. سوختگی نور خورشید: سوختگی با نور خورشید می‌تواند باعث استرس بدن شود که منجر به افزایش سطح گلوکز خون شود. پوست خود را در هنگام آفتاب با اسپری یا کرم ضد آفتاب محافظت کنید.
37. ارتفاع: ارتفاع‌های بالا می‌توانند بر کنترل گلوکز خون تأثیر بگذارند. اگر به منطقه‌ای با ارتفاع بالا سفر می‌کنید، سطح گلوکز خون خود را به دقت نظارت کنید و تنظیمات دارویی لازم را با پزشک خود مطرح کنید.