کمبود ویتامین D عوارض، تشخیص و درمان
درباره فواید ویتامین D چه می دانید؟ در واقع ویتامین دی نوعی از ویتامین‌های محلول در چربی می‌باشد که برای سلامت استخوان، ماهیچه، سیستم ایمنی و سایر عملکردهای بدن ضروری است. می‌توانید آن را از طریق قرار گرفتن در برابر نور خورشید و برخی غذاها دریافت کنید. این ویتامین نقش مؤثری در روند سلامتی افراد دارد و پزشکان کمبود ویتامین D را یک مشکل بهداشتی شایع می دانند که می تواند منجر به عوارض جدی شود بنابراین تا انتهای این مقاله با ما باشید.
کمبود ویتامین دی (D) و نشانه‌هایی که باید جدی بگیرید
کمبود ویتامین D یک موضوع بسیار مهم است، که بر روی سیستم ایمنی بدن و عملکرد صحیح اندام‌ها تأثیر زیادی می‌گذارد. جالب است بدانید ویتامین دی برخلاف بسیاری از ویتامین‌های دیگر مانند یک هورمون عمل می‌کند. تک تک سلول‌های بدن برای دریافت ویتامین D گیرنده (رسپتور) دارند. زمانی که افراد در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند بدن میتواند ویتامین دی بسازد.
کمبود ویتامین دی در بدن در درجه اول باعث ایجاد مشکلات مربوط به استخوان‌ها و عضلات شما می‌شود. ویتامین D یک ویتامین ضروری است که بدن شما برای رشد و نگهداری طبیعی استخوان از آن استفاده می‌کند. ویتامین D همچنین در سیستم عصبی، سیستم اسکلتی عضلانی و سیستم ایمنی بدن نقش دارد.
لازم به ذکر می‌باشد که افراد دارای پوست تیره و افراد مسن ممکن است از طریق نور خورشید ویتامین D کافی دریافت نکنند همچنین موقعیت جغرافیایی شما ممکن است از قرار گرفتن در معرض ویتامین D کافی از طریق نور خورشید جلوگیری کند. با وجود همه این روش‌ها برای به دست آوردن ویتامین D، کمبود ویتامین D یک مشکل شایع در سراسر جهان است.
نشانه ها و عوارض کمبود ویتامین دی
علائم و عوارض کمبود ویتامین D می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد استخوان و ماهیچه
- خستگی
- افسردگی
- افزایش خطر ابتلا به عفونت
- پوکی استخوان
- راشیتیسم در کودکان
عوامل نشان دهنده خطر کمبود ویتامین D در بدن
عواملی که خطر ابتلا به کمبود ویتامین D را افزایش می دهند عبارتند از:
- تیره شدن پوست
- قرار نگرفتن در معرض نور خورشید
- رژیم غذایی با سطح پایین ویتامین D
- برخی بیماری ها و شرایط پزشکی
تشخیص کمبود ویتامین D چگونه است ؟
برای تشخیص کمبود ویتامین D، پزشک شما سطح ویتامین D را در خون شما اندازه گیری می کند. سطح ویتامین D زیر 30 نانوگرم در میلی لیتر (ng/mL) کمبود ویتامین D در نظر گرفته می شود.
ویتامین D و پیشگیری از ابتلا به کرونا
در زمان شیوع ویروس کرونا ادعا می‌شد یکی از فواید مکمل های حاوی ویتامین دی، پیشگیری از ابتلا به این بیماری می‌باشد. البته ثابت شده است که مصرف ویتامین دی میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی کند اما تأیید نشده که مصرف آن باعث پیشگیری از ابتلا به کرونا می‌شود. درعین حال افرادی که سطح ویتامین D در بدن آنها پایین است، بیشتر احتمال دارد که به اشکال شدیدتر کرونا مبتلا شوند.
جلوگیری از بیماری ام اس با ویتامین D
معمولاً افرادی که در مناطق دورتر از خط استوا زندگی می کنند، از نور خورشید کمتر بهره می‌برند و در نتیجه احتمال ابتلاء آنها به بیماری ام اس بیشتر است.
تقویت استخوان‌ها
مصرف ویتامین دی در همه دوره های زندگی افراد ضروری است، به این دلیل که به جذب کلسیم در روده‌ها و به مصرف رسیدن کلسیم جهت استخوان سازی کمک می‌کند. همه افراد برای داشتن یک زندگی سالم به استخوان‌های سالم نیاز دارند.
نشانه های کمبود ویتامین D
بیماری و عفونت مداوم ناشی از کمبود ویتامین D
یکی از مهمترین وظایفی که ویتامین دی در بدن دارد محافظت از سیستم دفاعی بدن می‌باشد. سیستم دفاعی قوی در بدن میتواند با باکتری ها و ویروس‌های وارد شده به بدن مبارزه نماید. ویتامین دی به شکل مستقیم با سلولهایی که وظیفه مبارزه با عفونت را بر عهده دارند در تعامل می‌باشد.
ارتباط کاهش ویتامین D و خستگی مفرط و ضعف
ممکن است افراد به هر دلیلی احساس خستگی کنند که کمبود ویتامین D میتواند یکی از دلایل آن باشد. معمولاً این دلیل به عنوان علت‌های احتمالی نادیده گرفته می‌شوند. بر اساس بسیاری از پژوهش‌های انجام گرفته، کمبود ویتامین دی باعث می‌شود که فرد دچار خستگی مفرط شود و این موضوع بر روی کیفیت زندگی افراد تأثیر زیادی می‌گذارد.
درد کمر و استخوان از نشانه های کمبود ویتامین دی
کمبود ویتامین D یکی از عوامل درد در استخوان‌ها و کمر فرد می‌باشد. استفاده از ویتامین D از راه‌های مختلفی به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند. زمانی که ویتامین دی در بدن کاهش پیدا می‌کند فرد دچار درد در استخوان و مفاصل می‌شود. استفاده از ویتامین دی باعث می‌شود توانایی بدن در جذب کلسیم افزایش پیدا کند. از مهمترین نشانه‌های کمبود ویتامین دی در بدن ایجاد مشکلات و درد در مفاصل است.
ارتباط افسردگی و میزان ویتامین دی
یک نکته بسیار جالب که در ارتباط با کمبود ویتامین دی وجود دارد ابتلاء به افسردگی می‌باشد. پژوهشگران در برخی موارد بروز افسردگی در بزرگسالان را به کمبود این ویتامین ربط می‌دهند.
نقص در توانایی ترمیم زخم
برخی از افراد از این مسئله شاکی هستند که جای زخم یا جراحی آنها به کندی درمان می‌گردد. معمولاً در افرادی که دچار کمبود ویتامین دی هستند امکان تشکیل پوست جدید به عنوان قسمتی از فرایند درمان زخم دچار مشکل می شود.
کمبود ویتامین D در سالمندان عامل پوکی استخوان
بیشتر افراد سالمند که از پوکی استخوان رنج می‌برند دچار کمبود ویتامین دی هستند. باید بدانید که مصرف ویتامین دی در جذب کلسیم و متابولیسم استخوان نقش ضروری دارد. بر اساس مطالعات انجام شده مصرف مکملهای ویتامین دی مناسب، در بهبود پوکی استخوان افراد نقش داشته است.
ریزش مو از نشانه های کاهش ویتامین دی
معمولاً ریزش مو به استرس ربط داده می‌شود. اما بر اساس برخی از پژوهش‌ها افراد به دلیل کاهش میزان ویتامین دی در بدن به ریزش مو و طاسی منطقه‌ای دچار می‌شوند. برخلاف تصور باید بدانید که کمبود این ویتامین ارتباط مستقیمی با ریزش مو دارد.
درد عضلات
اغلب علت صحیح درد عضلات تشخیص داده نمی‌شود. بر اساس برخی از شنیده‌ها کمبود ویتامین دی باعث ایجاد دردهای عضلانی در بدن کودکان و بزرگسالان می‌شود. سلول‌های عصبی دارای گیرنده‌های درد و احساس هستند که این سلول‌ها حاوی گیرنده‌های ویتامین دی می‌باشند.
عوامل مؤثر بر کاهش ویتامین D
ممکن است برخی از افراد در شرایطی قرار بگیرند که ویتامین دی در بدن آنها کاهش پیدا کند. کسانی که در نزدیکی خط استوا زندگی می‌کنند به این دلیل که بیشتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، کمتر از سایر افراد دچار کمبود ویتامین دی می‌شوند.
ارتباط بین کمبود ویتامین D و بیماری های زنان
نتایج بررسی ها و تحقیقات نشان می دهد که کمبود ویتامین D امکان دارد با افزایش خطر ابتلا به برخی بیماری های زنان، از جمله موارد زیر مرتبط باشد:
- دیابت بارداری
- سرطان پستان
- سرطان تخمدان
- کاهش درد فیبرومیالژیا
- کنترل کلسترول بعد از یائسگی
- افسردگی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سرطان پستان
سرطان پستان یک بیماری جدی است که می تواند منجر به مرگ شود. تحقیقات نشان داده است که زنانی که سطح ویتامین D پایینی دارند ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پستان باشند.
سرطان تخمدان
کمبود ویتامین دی میتواند از عوامل افزایش احتمال سرطان تخمدان شود. در این نوع از سرطان سلول های تخریب شده با غیر عادی میتوانند حمله کنند و یا به سایر بخش ها بدن گسترش یابد.
دیابت بارداری
دیابت بارداری یک بیماری است که در دوران بارداری ایجاد می شود. این بیماری می تواند برای مادر و نوزاد خطر و عوارض بسیاری داشته باشد. با پایین بودن سطح ویتامین D ممکن است خطر ابتلا به این بیماری افزایش یابد.
کاهش درد فیبرومیالژیا
درد و خستگی مزمن عضلات، افسردگی و اضطراب از علائم فیبرومیالژیا هستند. مصرف ویتامین دی درکنترل این مشکلات کمک کننده است.
کنترل کلسترول بعد از یائسگی
بانوانی که به میزان کافی ویتامین دی مصرف می‌کنند بعد از یائسگی کمتر در خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی قرار دارند.
کاهش خطر فیبروم رحم
با مصرف این ویتامین D می‌توانید به کاهش رشد توده هایی که در دیواره رحم وجود دارد کمک کنید. رشد زیاد این توده ها ممکن است در برخی افراد منجر به تحمل درد و ناراحتی زیادی شود.
افسردگی
مطالعاتی نشان داده‌اند که کمبود سطح ویتامین D با افسردگی در زنان مرتبط باشد. در یک مطالعه، مشاهده شد که زنان با سطح ویتامین D کمتر در بدن، احتمال ابتلا به افسردگی بیشتری داشتند. علاوه بر این، مصرف مکمل ویتامین D در برخی مطالعات میتواند بهبود علائم افسردگی را در زنانی که کمبود ویتامین D دارند، افزایش دهد.
کاهش خطر فیبروم رحم
تحقیقات نشان داده است که بین سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و سطح ویتامین D در بدن ارتباطی وجود دارد. در برخی مطالعات، مشخص شده است که زنان مبتلا به PCOS معمولاً سطح ویتامین D کمتری در بدن دارند نسبت به افراد سالم.
قرص ویتامین دی + کا 1 + کا 2
قرص ویتامین دی + کا 1 + کا 2 نوتری پاد محصول بسیار ارزشمندی است که از همراهی ویتامین کا 1 و کا2 با ویتامین دی در جهت افزایش اثر بخشی آن و کاهش عوارض جانبی احتمالی بهره می برد.
برخورداری از سطح مناسبی از ویتامین دی برای تنظیم واکنش ایمنی در مقابل عوامل مهاجم ضروری است. در دوران کرونا مطالعات نشان دادند در افراد دچار کمبود ویتامین دی احتمال ابتلا به اشکال شدیدتر کرونا و مرگ و میر ناشی از COVID بیشتر است.
نیاز روزانه به ویتامین دی در بالغین 600 واحد در روز و در بالغین بالای ۷۰ سال ۸۰۰ واحد در روز تعیین شده است. مصرف ویتامین دی در مقادیر ۴۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد در روز ایمن است.
اهمیت ویتامین دی در بینایی
افرادی که از کاهش وضوح دید رنج می‌برند، ممکن است مبتلا به کمبود در ویتامین دی باشند. رفع کمبود ویتامین دی برای بهبود این مشکل ضروری است.
بهبود دیابت
براساس پژوهش‌ها ثابت شده است که میان بروز و پیشرفت دیابت نوع 2 و مصرف ویتامین دی ارتباط وجود دارد؛ اما برقراری ارتباط بین مصرف ویتامین دی و بهبود دیابت نوع 2 نیازمند مطالعات بیشتر است.
رفع اسپاسم عضلانی از خواص ویتامین D
در برخی موارد امکان دارد کمبود ویتامین دی در کودکان و بزرگسالان منجر به اسپاسم یا گرفتگی عضلانی شود. زمانی که به اندازه کافی بدن این ویتامین را دریافت نکند با گرفتگی در عضلات روبرو خواهد شد.
کاهش روند افزایش وزن
یکی از مشکلات افراد در طول زندگی چاقی و اضافه وزن است. برخورداری از سطح کافی از ویتامین دی در پیشگیری و بهبود این مشکلات کمک کننده است.
کاهش ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ
مصرف ویتامین دی با کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ همراه است. نتیجه گیری قطعی در این زمینه نیازمند پژوهش‌های بیشتر است.
کاهش خطر ابتلا به آلزایمر
براساس برخی از تحقیقات مشخص شده است سالمندانی که به نسبت دیگران ویتامین دی کمتری مصرف کرده‌اند در آزمون‌های حافظه، توجه و استدلال عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند.
چگونه می‌توانم از کمبود ویتامین D جلوگیری کنم؟
- نور خورشید: زمانی که در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید در بدن ویتامین دی ساخته می‌شود. بالا رفتن سن باعث کمبود ویتامین دی می‌شود. معمولاً توصیه می‌شود سالمندان بیشتر در معرض نور آفتاب قرار بگیرند. البته استفاده از ضدآفتاب ساخت ویتامین دی از این روش را کاهش می دهد.
- غذاها: منبع مهم دیگر ویتامین D غذاها هستند که شامل موارد زیر می باشد:
- شیر، آب پرتقال
- ماست با ویتامین D
- سالمون یا ماهی mackerel
- کنسرو ماهی تن
- غلات با ویتامین D اضافه شده
- روغن کبد ماهی
- و…
- فواید مکمل ویتامین دی: مکمل های ویتامین دی، به صورت اشکال دارویی جامد (مانند قرص وکپسول) یا اشکال خوراکی مایع (مانند قطره خوراکی) عرضه شده اند. استفاده از مکمل‌ها یک روش دیگر برای دریافت این ویتامین می‌باشد.
فواید مکملهای ویتامین دی
استفاده از مکملهای ویتامین دی علاوه بر بهبود کارکرد عضلات به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. مصرف این ویتامین به سلامت قلب و عروق نیزکمک زیادی می‌کند.
ویتامین دی و سلامت استخوان
بدن برای اینکه بتواند استخوان‌های محکم و قوی بسازد نیازمند جذب کلسیم و فسفر موجود در مواد غذایی است که خود نیاز به ویتامین D دارد. کمبود این ویتامین موجب کاهش تراکم استخوان و در نتیجه افزایش شانس شکستگی در استخوان‌ها می شود. کودکانی که از کمبود این ویتامین رنج می‌برند به راشیتیسم و بزرگسالان به استئومالاسیا (نرمی استخوان) مبتلا می‌شوند.
ویتامین دی و بیماریهای خودایمنی
ویتامین دی نه تنها یک تقویت کننده سیستم ایمنی بلکه یک تنظیم کننده سیستم ایمنی است. به همین جهت برخی از بیماریها که ماهیت خود ایمنی دارند ( بیماری هایی که در آنها سیستم ایمنی به اشتباه واکنشی علیه سلولهایی از خود بدن شکل داده است)، با برخورداری از سطح کافی از ویتامین دی پیشگیری می شوند یا تخفیف می یابند. بیماری ام اس که در قسمتهای قبل مورد اشاره قرار گرفت، روماتیسم مفصلی، برخی بیماریهای پوستی و تنفسی جزء این دسته از بیماری ها هستند. ویتامین دی همچنین دفعات تشدید بیماری و بستری در بیمارستان را در مبتلایان به برونشیت مزمن کاهش داده است.